"Chàng ôi! Biết nỗi nước này cho chưa?
"Kiều nhi phận mỏng như tờ
"Một lời đă lỗi tóc tơ với chàng!
"Gặp cơn gia biến lạ dường
"Bán ḿnh nó đă t́m đường cứu cha
"Dùng dằng khi bước chân ra
"Cực trăm ngh́n nỗi, dặn ba bốn lần
"Trót lời nặng với lang quân
"Mượn con em nó Thúy Vân thay lời
"Gọi là trả chút nghiă người
"Sầu này dằng dặc muôn đời chưa quên!
"Kiếp này duyên đă phụ duyên
"Dạ đài c̣n biết, sẽ đền lai sinh
"Mấy lời kư chú đinh ninh
"Ghi ḷng để dạ, cất ḿnh ra đi
"Phận sao bạc bấy, Kiều nhi!
"Chàng Kim về đó, con th́ đi đâu?"
Ông bà càng nói càng đau
Chàng càng nghe nói, càng dầu như dưa
Vật ḿnh, vẫy gió, tuôn mưa
Dầm dề giọt ngọc, thẫn thờ hồn mai
Đau đ̣i đoạn, ngất đ̣i thôi
Tỉnh ra lại khóc, khóc rồi lại mê
Thấy chàng đau nỗi biệt ly
Nhận ngừng, ông mới vỗ về giải khuyên:
"Bây giờ ván đă đóng thuyền
"Đă đành phận bạc, khôn đền t́nh chung!
"Quá thương chút nghiă đèo ḅng
"Ngh́n vàng thân ấy, dễ ḥng bỏ sao ?"
Dỗ dành, khuyên giải trăm chiều
Lửa phiền càng dập, càng khêu mối phiền
Thề xưa giở đến kim hoàn
Của xưa lại giở đến đàn với hương
Sinh càng trông thấy, càng thương
Gan càng tức tối, ruột càng xót xa
Rằng: "Tôi trót quá chân ra
"Để cho đến nỗi trôi hoa, dạt bèo
"Cùng nhau thề thốt đă nhiều
"Những điều vàng đá, phải điều nói không?
"Chưa chăn gối cũng vợ chồng
"Ḷng nào mà nỡ dứt ḷng cho đang?
"Bao nhiêu của, mấy ngày đàng
"C̣n tôi, tôi gặp mặt nàng mới thôi!"
Nỗi thương nói chẳng hết lời
Tạ từ, sinh mới sụt sùi trở ra
Vội về sửa chốn vườn hoa
Rước mời viên ngoại ông bà cùng sang
Thần hôn, chăm chút lễ thường
Dưỡng thân, thay tấm ḷng nàng ngày xưa
Đinh ninh mài lệ, chép thư
Cắt người t́m tơi, đưa tờ nhắn nhe
Biết bao công mượn, của thuê
Lâm thanh mấy độ đi về dặm khơ
Người một nơi, hỏi một nơi
Mênh mông nào biết bể trời nơi nao ?
Sinh càng thảm thiết, khát khao
Như nung gan sắt, như bào ḷng son
Ruột tằm ngày một héo ḍn
Tuyết sương ngày một hao ṃn ḿnh ve
Thẩn thơ, lúc tỉnh, lúc mê
Máu theo nước mắt, hồn ĺa chiêm bao
Xuân huyên lo sợ biết bao
Quá ra, khi đến thế nào mà hay!
Vội vàng sắm sửa chọn ngày
Duyên Vân sớm đă xe dây cho chàng
Người yểu điệu, kẻ văn chương
Trai tài, gái sắc, xuân đương vừa th́
Tuy rằng vui chữ vu qui
Vui này, đă cất sầu kia được nào!
Khi ăn ở, lúc ra vào
Càng sâu duyên mới, càng dào t́nh xưa
Nỗi nang nhớ đến bao giờ
Tuôn châu đôi trận, ṿ tơ trăm ṿng
Có khi vắng vẻ thư pḥng
Đốt ḷ hương, giở phím đồng ngày xưa
Bẻ bai, rủ rỉ tiếng tơ
Trầm bay lạt khói, gió đưa lay rèm
Dường như bên nóc bên thềm
Tiếng Kiều đồng vọng, bóng xiên mơ màng
Bởi ḷng tạc đá ghi vàng
Tưởng nàng, nên lại thấy nàng về đây
Những là phiền muộn đêm ngày
Xuân thu, biết đă đổi thay mấy lần
Chế khoa gặp hội tràng văn
Vương, Kim, cùng chiếm bảng xuân một ngày
Hoa chào ngơ hạnh, hương bay dặm phần
Chàng Vương nhớ đến xa gần
Sang nhà Chung lăo tạ ân chu tuyền
T́nh xưa, ân trả, nghiă đền
Gia thân bèn mới kết duyên Châu Trần
Kim từ nhẹ bước thanh vân
Nỗi nàng, càng nghĩ xa gần, càng thương
Ấy ai dặn ngọc thề vàng
Bây giờ kim mă, ngọc đường với ai
Rễ bèo, chân sóng lạc loài
Nghĩ ḿnh vinh hiển, thương người lưu ly
Vâng ra ngoại nhận Lâm Chuy
Quan sơn ngh́n dặm, thê nhi một đoàn
Cầm đường ngày tháng thanh nhàn
Sớm khuya tiếng hạc, tiếng đàn tiêu dao
Pḥng xuân trướng rủ hoa đào
Nàng Vân nằm bỗng chiêm bao thấy nàng
Tỉnh ra mới rỉ cùng chàng
Nghe lời, chàng cũng hai đường tin nghi
họ Lâm thanh với Lâm chuy
Khác nhau một chữ, hoặc khi có lầm
Trong cơ thành khí, tương tầm
Ở đây hoặc có giai âm chăng là?
Thăng đường chàng mới hỏi tra
họ Đô có kẻ lại già thưa lên:
"Sự này đă ngoại mười niên
"Tôi đă biết mặt, biết tên rành rành
"Tú bà cùng Mă Giám Sinh
"Đi mua người ơ? Bắc kinh đưa về
"Thúy Kiều tài sắc ai b́
"Có nghề đàn lại đủ nghề văn thơ
"Kiên trinh chẳng phải gan vừa
"Liều ḿnh thế ấy, phải lừa thế kia
"Phong trần chịu đă ê chề
"Dây duyên, sau lại gả về Thúc lang
"Phải tay vợ cả phũ phàng
"Bắt về Vô tích, toan đường bẻ hoa
"Bực ḿnh, nàng mới trốn ra
"Chẳng may lại gặp một nhà Bạc kia
"Thoắt buôn về, thoắt bán đi
"Mây trôi bèo nổi, thiếu ǵ là nơi!
"Bỗng đâu lại gặp một người
"Hơn người trí dũng, nghiêng trời uy linh
"Trong tay muôn vạn tinh binh
"Kéo về đóng chật một thành Lâm chuy
"Tóc tơ các tích mọi khi
"Oán th́ trả oán, ân th́ trả ân
"Đă nên có nghiă có nhân
"Trước sau trọn vẹn, xa gần ngợi khen
"Chưa tường được họ được tên
"Sự này, hỏi Thúc Sinh viên mới tường."
Nghe lời Đỗ nói rơ ràng
Tức th́ đệ thiếp mời chàng Thúc Sinh
Nỗi nàng hỏi hết phân minh
Chồng con đâu tá, tính danh là ǵ?
Thúc rằng: "Gặp lúc lưu ly
"Trong quân, tôi hỏi thiếu ǵ tóc tơ
"Đại vương tên Hải họ Từ
"Đánh quen trăm trận, sức dư muôn người
"Gặp nàng th́ ở châu Thai
"Lạ ǵ quốc sắc, thiên tài phải duyên
"Vẫy vùng trong bấy nhiêu niên
"Làm nên động địa, kinh thiên đùng đùng
"Đại quân đồn đóng cơi đông
"Về sau chẳng biết vân mồng làm sao ?"
Nghe tường ngành ngọn tiêu hao
Ḷng riêng, chàng luống lao đao thẫn thờ
Xót thay chiếc lá bơ vơ
Kiếp trần, biết dũ bao giờ cho xong?
Hoa theo nước chảy xuôi ḍng
Xót thân ch́m nổi, đau ḷng hợp tan!
Lời xưa đă lỗi muôn vàn
Mảnh hương c̣n đó, phím đàn c̣n đây
Đàn cầm khéo ngẩn ngơ dây
Lửa hương biết có kiếp này nữa thôi ?
B́nh bồng c̣n chút xa xôi
Đỉnh chung sao nỡ ăn ngồi cho an!
Rắp mong treo ấn từ quan
Mấy sông cũng lội, mấy ngàn cũng qua
Giấn ḿnh trong áng can qua
Vào sinh ra tử, họa là thấy nhau
Nghĩ điều trời thẳm vực sâu
Bóng chim tăm cá, biết đâu mà nh́n?
Những là nấn ná đợi tin
Nắng mưa đă biết mấy phen đổi dời!
Khâm ban sắc chỉ đến nơi rành rành
Kim th́ cải nhậm Nam b́nh
Chàng Vương, cũng cải nhậm thành Phú dương
Sắm sanh xe ngựa vội vàng
Hai nhà cùng thuận một đường phó quan
Xẩy nghe thế giặc đă tan
Sóng êm Phúc kiến, lửa tàn Tích giang
Được tin Kim mới ru? Vương
Tiện đường, cùng lại t́m nàng sau xưa
Hàng-châu đến đó bấy giờ
Thật tin hỏi được tóc tơ rành rành
Rằng: "Ngày hôm nọ giao binh
"Thất cơ, Từ đă thu linh trận tiền
"Nàng Kiều công cả, chẳng đền
"Lệnh quan lại bắt ép duyên Thổ-tù
"Nàng đà gieo ngọc, trầm châu
"Sông Tiền đường đó, ấy mồ hồng nhan!"
Thương ôi! Không hợp mà tan
Một nhà vinh hiển, riêng oan một nàng!
Chiêu hồn, thiết vị, lễ thường
Giải oan, lập một đàn tràng bên sông
Ngọn triều non bạc trùng trùng
Vời trông c̣n tưởng cánh hồng lúc gieo
T́nh thâm, bể thảm, lạ điều
Nào hồn tinh vệ biết theo chốn nào ?
Cơ duyên đâu bỗng lạ sao ?
Giác Duyên đâu bỗng t́m vào đến nơi
Trông lên linh vị chữ bài
Thất kinh mới hỏi: "Những người đâu ta ?
"Với nàng thân thích gần xa ?
"Người c̣n, sao bỗng làm ma khóc người ?"
Nghe tin ngơ ngác rụng rời
Xúm quanh kể họ, rộn lời hỏi tra:
"Này chồng, này mẹ, này cha
"Này là em ruột, này là em dâu
"Thật tin nghe đă bấy lâu
"Pháp sư dạy thế, sự đâu lạ dường!"
Sư rằng: "Nhân quả với nàng
"Lâm chuy buổi trước, Tiền đường buổi sau
"Khi nàng gieo ngọc, trầm châu
"Đón nhau, tôi đă gặp nhau rước về
"Cùng nhau nương cửa Bồ đề
"Thảo-am đó, cũng gần kề chẳng xa
"Phật tiền ngày bạc lân la
"Đăm đăm, nàng cũng nhớ nhà khôn khuây ."
Nghe tin, nở mặt nở mày
Mầng nào lại quá mầng này nữa chăng?
Từ phen chiếc lá ĺa rừng
Thăm t́m luống những liệu chừng nước mây
Rơ ràng hoa rụng hương bay
Kiếp sau họa thấy, kiếp này hẳn thôi
Minh, dương, đôi ngă chắc rồi
Cơi trần mà lại thấy người cửu nguyên
Cùng nhau lạy ta. Giác Duyên
Bộ hành một lũ, theo liền một khi
Bẻ lau, vạch cỏ, t́m đi
T́nh thâm luống hăy hồ nghi nửa phần
Quanh co theo giải giang tân
Khỏi rừng lau đă tới sân Phật đường
Giác Duyên lên tiếng gọi nàng
Buồng trong, vội dạo sen vàng bước ra
Trông xem đủ mặt một nhà:
Xuân già c̣n khỏe, huyên già c̣n tươi
Hai em phương trưởng ḥa hai
Nọ chàng Kim đó, là người ngày xưa!
Tưởng bây giờ là bao giờ
Rơ ràng mở mắt, c̣n ngờ chiêm bao!
Giọt châu thánh thót quyên bào
Mầng mầng, tủi tủi, biết bao sự t́nh!
Huyên già dưới gối gieo ḿnh
Khóc than, ḿnh kể sự ḿnh đầu đuôi:
"Từ con lưu lạc quê người
"Bèo trôi, sóng vỗ, chốc mười lăm năm
"Tính rằng sông nước cát lầm
"Kiếp này, ai lại c̣n cầm gặp đây?"
Ông bà trông mặt, cầm tay
Dung quang chẳng khác chi ngày bước ra
Bấy chầy dăi nguyệt dầu hoa
Mười phần xuân có gầy ba bốn phần
Nỗi mầng, biết lấy chi cân?
Lời tan hợp, chuyện xa gần, thiếu đâu ?
Hai em hỏi trước han sau
Đứng trông, chàng cũng trở sầu làm tươi
